menu

Historia budynku

XIX

koniec XIX wieku – początek historii

Pod koniec XIX wieku przy dzisiejszej ul. Św. Ducha (dawniej Heiligengeiststrasse)  wzniesiono budynek produkcyjny oraz hotel Metropol. Właścicielami firmy byli kupcy Liebenthal i Austerlitz. W późniejszym czasie powstał tam dom handlowy Juda (współcześnie Stara Drukarnia)

1900

Budowa domu handlowego Juda

W marcu 1900 roku przedsiębiorstwo H. B Juda (z siedzibą przy ul. Schulzenstrasse 20 w Szczecinie) kupiło od miasta dwie działki budowlane przy ul. Św. Ducha (Heiligengeiststrasse) w cenie: 181 900 marek. Spółka zajmowała się produkcją konfekcji męskiej. Miała swoje przedstawicielstwa w Hamburgu, Oslo, Kopenhadze, Amsterdamie i Melbourne. Na działkach stanąć miał dom handlowy.

Pozwolenie na budowę wydano 11 czerwca 1900 roku. Autorem projektu był O. Zimmermann. Projekt był utrzymany w formach neobarokowych z elementami secesji, na parterze budynku miały znaleźć się stoiska handlowe, na górnych piętrach magazyny.

Szczecińska firma Grabower Cementstein-Fabrik „Stern” rozpoczęła prace już w lipcu 1900 roku od wystawienia baraku biurowego oraz wiaty do przechowywania cementu. W październiku 1900 roku do urzędu nadzoru budowlanego wpłynął wniosek o odbiór ukończonych fundamentów.

20 maja dokonano odbioru surowego i dopuszczono do prac wykańczających. Prace tynkarskie rozpoczęły się już kilka dni później.

Budowę domu handlowego Juda zakończono w 1901 roku. Parter budynku pomieścił restaurację Roberta Dietza oraz sklep warzywny Gehrkego, na pierwszym i drugim piętrze znajdowały się magazyny. Ostatnie piętro wynajęto redakcji i drukarni gazety „Stettiner Abendpost”.

1901

Modernizacje domu handlowego Juda

W kolejnych latach dokonywano zmian w budynku. Przykładowo w 1901 roku zainstalowano windę osobowo-towarową z napędem elektrycznym. Producentem windy miała być Fabryka Maszyn Carla Flohra (Maschinen-Fabrik Carl Flohr) z siedzibą w Berlinie przy Chausseestrase 28b. Winda miała pomieścić do 6 osób.

Ponadto przebudowywano piwnice, zbudowano schody stalowe, stawiano ścianki działowe czy powiększano poszczególne pomieszczenia – coraz lepiej dostosowując obiekt do pełnionych funkcji.

1912

Sprzedaż domu towarowego Austerlitzowi

Przedsiębiorstwo handlowe należące do kupca H. B. Juda wraz budynkami przy Św. Ducha 7 i 7b zostało przejęte (lub nabyte) przez kupca Louisa Austerlitza ze Szczecina w czerwcu. Wartość obu nieruchomości wyceniono na 552 000 marek.

Do pierwszych modernizacji nowy przedsiębiorca był zmuszony już w sierpniu. W związku z wypadkiem, w wyniku którego ucierpiał przechodzeń, rozpoczęto prace tynkarskie. 

Jak wynika ze zgłoszenia policyjnego, mistrz piekarski Karl Quand wraz z synem przechodząc ulicą św. Ducha zostali zranieni przez fragment spadającego tynku. Karl Quant miał otwartą ranę głowy, syn doznał niewielkiego uszczerbku. Tynk spadł z „balkonu na 3 piętrze”.

1913

Objęcie budynku nadzorem sądowym

Niestety interesy kupca Austerlitza nie szły najlepiej. W wyniku tego budynek objęto nadzorem sądowym (maj 1913). Planowano jeszcze w lipcu doprowadzić do przymusowej licytacji nieruchomości przy ul. Św. Ducha.

1914

Zakup domu handlowego przez Seckelsohna i Loewensteina

6 stycznia 1914 roku nieruchomość przy Św. Ducha 7a i 7b nabyła firma Maxa Seckelsohna z Berlina i A. Loewensteina z Królewca. Przedsiębiorstwo zajęło całe pierwsze piętro oraz drugie, dzieląc je z Towarzystwem Spedycyjnym Hermann & Theilnehmer. Ponadto w budynku mieściły się: ślusarnia, zakład naprawy rowerów Kleinschmidta oraz firma odzieżowa Süsskind & Levin (na pierwszym piętrze, firma działała do lat 30. XX w.). Parter budynku zajmowały restauracja Zur Hauptpost oraz sklep warzywniczy.

1921

Sprzedaż budynku spółce Stettiner Verlagsanstalt Huck & Koch

Na początku roku 1921 parcela została kupiona przez jawną spółkę handlową (Offene Handelgeselschaft) „Stettiner Verlagsanstalt Huck & Koch” (firma wydawnicza) ze Szczecina, za 695 000 marek. Był to już czwarty właściciel domu towarowego przy ul. Św. Ducha. Wydawnictwo przejęło parter budynku, wykonując nową adaptację wnętrz oraz witryn według projektu Leo Lynena. Wkrótce cały budynek przeznaczono pod drukarnię.

1934

Otynkowanie i pomalowanie ściany szczytowej od strony Odry

29 czerwca 1934 roku właściciel budynku dostał nakaz otynkowania i pomalowania ściany szczytowej od strony Odry. Elewacje otynkowano dopiero 14 października. Na ścianie miała być namalowana reklama. Prawdopodobnie do tego czasu zbito późno historyczną dekorację oraz uproszczono formę wieżyczki narożnej, o czym świadczy fotografia z lat 30. XX w.

1941

Adaptacja poddasza pod szwalnię

W 1941 roku adaptowano poddasze na potrzeby szwalni mundurów polowych.

1945

Otwarcie drukarni państwowej

Obiekt nie ucierpiał w trakcie II wojny światowej. Po wojnie, w 1945 roku w budynku przy ul. Św. Ducha otworzono Drukarnię Państwową nr 1, w której  drukowano między innymi „Wiadomości Szczecińskie”, „Pioniera Szczecińskiego”, „Kuriera  Szczecińskiego”.

1951

Przejęcie drukarni

Drukarnia została przejęta przez Szczecińskie Zakłady Przemysłu Terenowego. W kolejnych latach (1953) drukarnia została przejęta przez Szczecińskie Zakłady Graficzne (od 1996 Szczecińskie Zakłady Graficzne S.A.).

W kolejnych latach budynek był modernizowany na potrzeby działających tam podmiotów.

1983

Przebudowa budynku

W latach 1983-1986 przeprowadzono dewaloryzującą przebudowę budynku, nadbudowując go o dodatkową kondygnację. Na prace wyraził zgodę 12 stycznia 1978 roku Wojewódzki Konserwator Zabytków mgr inż. arch. Jerzy Jerzewski.

1995

Sprzedanie nieruchomości kolejnej spółce

Szczecińskie Zakłady Graficzne S.A., reprezentowane przez Macieja Czekałę, sprzedały kolejnej spółce nieruchomość w grudniu 1995 r. Stara Drukarnia jeszcze kilkakrotnie zmieniała właściciela. Przez wiele lat nie wykonywano w budynku żadnych prac remontowych. W zasadzie od lat 90. XX w. Stara Drukarnia stała zamknięta i opuszczona, powoli marniejąc.

2020

Rozpoczęcie prac konserwatorskich

Na zlecenie szczecińskiego przedsiębiorcy w 2020 roku rozpoczęto prace konserwatorskie nad obiektem przy ul. Św. Ducha. Celem prac jest przywrócenie dawnej świetności Starej Drukarni (dawniej: dom handlowy Juda). Rozpoczęcie tych prac poprzedziły badania konserwatorskie, zbieranie materiałów oraz wiele innych przedsięwzięć, które były niezbędne, aby móc rozpocząć przywracanie dawnego blasku temu niezwykłemu miejscu na mapie Szczecina.

Opis starej drukarni pochodzi z publikacji dr. Marka Łuczaka, „Szczecin Stare Miasto”, Szczecin 2013.